Kategoria: New Yorkeko munduak

Auzoan zabaldu berri duten kafetegira joan gara semea eta biok etxeko lanak egitera. Semeari gustatzen zaio ordenagailua zabaldu eta hantxe egitea lanak, “nagusien modura”. Kafetegi berria frantziar estilokoa da, antzinako itxurako mahaiekin, loreekin eta, atsegina. Ordenagailu eramangarria atera dugu eskolako lanei ekiteko. Halako batean, zerbitzaria hurreratu zaigu esanez kafetegia ordenagailurik gabeko gunea dela. Eta mahaiko lore-sortan eskegia zegoen txartelari begiratzeko galdegin digu. “Leku hau ordenagailuetatik libre dagoen tokia da. Nahi baduzu liburu bat zabaldu eta egon zaitezke luzaroan hura irakurtzen, ala hitz aspertuan lagunekin, baina mesedez hemen ez teklatu”. Horixe zioen txartelak. Beraz, lotsatuta, ordenagailua itxi eta motxilan sartu dugu, eta txartelak zioen bezala berbetan aritu, kafesneaz, txokolateaz eta opilez gozatuz.

Jatorrizko edukira joan

Inorena ez izatea. Askatasunaren definizioetako bat izango da. Pertsonak eta gauzak inorenak ez direnak. Ahozkotasunaren altxorrak ere ez dira inorenak. Behin norbaitek sortuko zituen eta gero ahoz aho pasatu dira, belaunaldiz belaunaldi, eta galtzen duten lehen gauza egilearen izena da. Ipuin bat kontatzen dugunean moldatu egiten dugu, kantatzen dugunean ez dugu buruan kantaria. Kanta gurea bilakatzen da.

Jatorrizko edukira joan

Saharak horixe esan nahi du, basamortua. Saharako basamortua esaten dugunean hitz bera ari gara errepikatzen bi aldiz. Saharako kanpamenduetan igarotako egunak etorri zaizkit gogora hango berri izan dudanean, nola joan ginen bertara duela urte batzuk Mikel Urdangarin, Mikel Valverde, Arkaitz Basterra, Rada Rueda, David Berri Txarrak eta Gasteizko hainbat lagun.

Jatorrizko edukira joan

Steven Spielbergen West Side Story berrituan, New Yorkeko West Side edo mendebaldeak jasan zuen gentifrikazioa aipatzen da, nola Puerto Rico aldeko etorkinak bizi ziren etxeak eraitsi eta eraiki zituzten berriak, tartean Lincoln Center izeneko gunea. Hantxe daude aurrez aurre Met opera, New Yorkeko balletaren egoitza eta Orkestra Filarmonikoa. Harantzago, Julliard musika eskola entzutetsua dago, eta Alice Tull zinema aretoa non zine jaialdia antolatzen duten.

Jatorrizko edukira joan

New Yorken txapela jazten da. Norbait txapela buruan ikusi nuen lehen aldian dudan egon nintzen harengana joan eta galdetzeko euskalduna ote zen, ze herritakoa. Dena den, denborak aurrera egin ahala, ohartu nintzen gero eta jende zebilela txapelarekin. Boneta beltzak ziren gehienak, baina bazeuden urdinak, grisak edo gorriak. Horrela pentsatu nuen txapela eraman eramaten zutela bai, baina ez zirela izango denak euskaldunak.

Jatorrizko edukira joan

Martxoaren 8a hortxe dago eta, New Yorken brontzezko irudia duen emakume bakanetako baten eskultura ikustera joan naiz. Eleanor Roosevelten irudia Riverside parkearen mutur batean dago, mendebaldeko 72. Kalean. Belarrezko biribil baten barruan dago kokatua, zuhaitzen azpian, katamixar jostariekin lekua partekatzen.

Jatorrizko edukira joan

Zentimo bakarra balio dute penny-ek. Hori da Estatu Batuetan txanponik txikiena. Kobrezkoa izan ohi da. Aurkian, Abraham Lincoln presidentearen profila ikusten da, eta ifrentzuan txanponaren balioa adierazten duten bi hitzak: “one cent”. Hala ere, badira gehiago balio duten pennyak. Bildumagileen artean, badago bat preziatua, 1946koa, hain zuzen. Aurkian Abraham Lincoln du eta ifrentzuan galburu biren irudia. “Lincoln Wheat Penny” deitzen zaie horrexegatik.

Jatorrizko edukira joan

New York adreiluz egina dago: lantegiak, townhouse-ak, eraikin luzeak, denak adreiluzkoak. Etxe batzuk zutik diraute eta besteak deseginak. Haien aztarnak aurkitzen dira batzuetan. Semearekin Hudson ibaian gora bizikletan nindoala, geldialdia egin genuen ibaiaren ertzeko hondartza txiki batean. Txakur bat zebilen han jolasean eta semea hari hurbildu zitzaion. Harekin jolastu, eta txakurra eta jabea joan zirenean beste gauza baten jarri zuen arreta umeak. “Aita, adreiluzko horma zati bat aurkitu dut.” Eta halaxe zen, eraikin zahar baten horma zati bat zegoen hondartzan, urak ekarria. “Eramango al dugu etxera?” Esan zidan.

Jatorrizko edukira joan

Baraxil Bengoa Guenetxea, Brooklynen bizi den arrasatearrari, eskakizun bat egin zioten lanean. Enpresak erabaki zuen New Yorkeko burtsan sartzea eta horretarako beharrezkoa omen zen enpresa ezagun bihurtzea. Gauzak horrela, enpresaren irudiaren ardura duen taldeak ideia bat izan zuen: zer hobeagoa enpresa ezagutarazteko langileen argazkiak Times Square-ko pantaila erraldoietan jartzea baino.

Jatorrizko edukira joan

Joan den hilaren 15ean, berrogei urteko emakume bat hil zuten metroan, Times Squareko geltoki jendetsuan. Buruko gaitza zuen gizonezko batek bultzatu zuen trenbidera eta bertan hil zen trenak harrapatuta. Gertaerak kezka handia sortu zuen hiritarren artean. Alta, ez zen estreinako aldia, trenera botatako pertsonen kopurua ehuneko berrogeita hamarrean igo da pandemia hasiz geroztik. Metroa da New Yorken ibiltzeko modurik bizkor eta merkeena eta langileek hura behar dute hiri barruan mugitzeko. Metroa, halaber, etxerik ez duen jendearen gordelekua ere bada.

Jatorrizko edukira joan