Kategoria: New Yorkeko munduak

Facebook-etik ikusi dugu aurten Marabilli Sormen Festibala. Aurrerabideak dakartzan abantailak, nahiz eta batzuetan nekeak ere ekarri. Ezin Ondarroan egon. Ederra da ikustea nola egin duen aurrera jaialdiak, lagun galdu bat omentzeko lagunartean sortutako ekimenak. Marabilli ez da profesionala.

Jatorrizko edukira joan

Klima-aldaketa dela eta jendetza bildu zen New Yorken pasa den astean. Astelehen eta ostiralez, hiriko kaleak manifestariek hartu zituzten egun osoz luzatzen ziren elkarretaratzeetan. Horien artean zegoen Greta Thunberg suediar gaztetxoa ere, bakarrik zihoan, afixa txiker batekin, ahotsik altxa gabe. Itsasontziz zeharkatu omen zuen Atlantikoa, hegazkinen kutsadura saihesteko. Itsasontzien mugimendu geldoa hobetsi zuen, noiz eta beti presaka bizi garen sasoi honetan. Mundura bere burua aldatzeko beste era bat.

Jatorrizko edukira joan

Madison parkean kaleko zirkua dago, txotxongiloak, haurrentzako jolasak. Alaba hara eta hona dabil. Emakume bat hurbildu zaio aitari. “Zu zara aita?”. “Halaxe da, zergatik”. “Oso bizia ikusten da umea, artista arima dauka, ez zenuke nahi aktoresa izatea?”. Aitak hasieran mesfidati begiratu dio emakumeari, baina pertsona ona iruditu zaio. “Debbie naiz. Hau da nire txartela, etorri agentziara eta hitz egingo dugu. Konpromisorik gabe”. Aitak txartela sartu du poltsikoan.

Jatorrizko edukira joan

Hasi ditut eskolak unibertsitatean. Zuzen zebilen Italo Calvino bere milurteko berrirako proposamenetan? Asmatu al zuen? Horixe izan zen lehenengo eskoletako gaia. Hurrengo batean, W.G. Sebald eta hiriko paseatzailearen literatura hartu genituen eztabaidagai. Hemen horixe egiten baita, irakurketak eta gaiak proposatu eta mintzagai izan eskolan, irakaslea gidaria izaten da beste ezer baino gehiago. Akabo garai bateko klase magistral horiek.

Jatorrizko edukira joan

Larunbat arratsaldea da eta Central Parkera joan gara. Hegoaldeko larrea jendez gainezka egoten da. Egoten dira familiak umeekin, jolasten. Egoten dira lagun taldeak, mantela belazean zabaldu eta jan edanean. Jolastu egiten dute horiek ere, ez da izaten soilik etzan edo hitz aspertuan aritu. Mahai gaineko jolasekin igarotzen dute denbora.
Gure txikia konturatu da kometa batekin. Oso gora egiten zuen hegan, ia ia parkearen ertzean dauden etxe orratzak baino gorenago. Gauza harrigarria, ez baitago bat ere haizerik. Hariari eragiten baina ez dago haur bat, gizon heldu bat baino. Txikia berarengana hurreratu da eta hitz egiten hasi zaio. Laster pasatu dio hariaren muturra umeari. Pozarren ikusi dut, kometa bideratzen. Kometak dragoi koloretsu baten itxura du, buztan luze distiratsu batekin.

Jatorrizko edukira joan

Bartzelonan izan genuen berri Ondarroako treineruak Kontxako sailkapen estropada irabazi zuela. Bartzelonako aireportuan hain zuzen, New Yorkerako hegaldia hartzear geundela. Ondarroan arraunerako joera handia dago, aspalditik, estropadei lotutako istorioak belaunaldiz belaunaldi entzun ditugu etxean. Arraun lehia bati buruzko lehen bertso sorta ere, duela berrehun urtekoa, Ondarroa eta Lekeitioren arteko norgehiagoka bati buruzkoa da. Whatsapez bidalitako bideoetan ikusten da jendea Argoitia neba-arreben “Amets, amets egin” hura kantatzen. Mukuru betea ikusten da alde zaharra, garaipen handi bat ospatzen. Batzuentzako txikia izango da balentria baina ondarroarrentzat handia, amets egiteko aukera ematen digulako. Irabazita baino jendea pozago zegoen horrekin, ametsarekin. Oso gurea da hori. Ez al gara euskaldunok ametsarekin bizi? Ez al gara horregatik ameslari, eskuzabal eta solidarioak?

Jatorrizko edukira joan

Michelle Obamak jarri zuen famako 5210 erregela, haurren osasuna bideratzekoa, hain zuzen. Erregela horren arabera, komeni da umeek egunean 5 bider jatea frutak eta barazkiak, egunean 2 orduz baino ez ikustea pantailak (telebista, ordenagailu, tablet eta mugikorrak, denak barne), ariketa fisikoa egin behar dute ordu 1ez eta edari gozatuak ez dira edan behar, hortik dator 0 hura. Nik erregela horri orduerditxo bat gehituko nioke, irakurketarena, baina orohar ez da gaizki.

Jatorrizko edukira joan

Bisitaria Bilbora badoa udan, sartu ahal izango da Arte Eder Museoara, eta aurkituko du bertan Goyaren hiru margolan berriki azalduak. Antonio Adan de Yarzaren, Maria Ramona Barbachano haren emaztearen eta Antonioren ama zen Bernarda Tavira-renak dira erretratuak. Lea ibaiertzeko Zubieta jauregi ederrean egon ziren eskegiak, gerra garaian erbestera atera ziren arte. 10. zenbakia zeraman egurrezko kutxa batean sartu zituzten mihiseak eta Parisera eraman zituzten. Asmoa zuen Euskal Gobernuak Pariseko Erakusketa Unibertsalean ikusgai jartzeko, Errepublikaren Pabilioian euskal arteak izan zuen gelan. Artelanak baina, ez zituzten atera kutxatik. Eta bertan izan ziren gordean.
Egun, hiru artelanak eta kutxa bera daude ikusgai Bilbon.

Jatorrizko edukira joan

Sare sozialen kontu honekin aspaldiko argazki bat etorri zait eskuartera. Eskuartera esateko modu bat da, mugikorrera beharko nuke esan hobeto. Argazkian Ondarroako itsasargia agertzen da horiz margotuta. Bai, kolore larua du itsasargiak eta berba bat ere badu idatzia letra beltzez, “Intsumisioa”, hain zuzen.

Jatorrizko edukira joan

Walter Benjaminek esan zuen hiri handien asmakizun gorenen artean dagoela oinezkoa, esan nahi baita, oinezkoaren ideia. Hots, norabiderik gabe eraikinen artean dabilen gizakiarena. Oinezkoak ez du horrela jomugarik, soilik oinez egiten du, hiriko karriketan barrena, kale kantoietan bihurgunea hartuz, ausaz. Hiririk gabe ez legoke oinezkorik Benjaminen aburuz, ezta oinezkoaren begiradarik. Eta begiratu horretatik sortu omen dira literatura lanik onenak, ibilaldi aspertu horietatik.

Jatorrizko edukira joan