Kategoria: New Yorkeko munduak

Semearen urtebetetze festa egin genuen eskolako patioan. Koloretako globoak, goxoak eta euskal jokoak. Puxika hankara lotu eta elkar harrapatzen, artoa biltzen, eta soka-saltoan. Gurasoetako batek esan zigun, “merkea izan da, egia esan, umeek gutxi behar dute pozik egoteko”.

Jatorrizko edukira joan

Ekainaren hemeretzia jai da Estatu Batuetan. Ez da luzarotik datorren ohitura, 2020an bertan ezarri baitzuen Biden presidenteak, Juneteenth National Independence Day, izenarekin, nahiz eta jendeak Juneteenth deitzen dion, June (ekaina) eta nineteenth (hemeretzigarrena) hitz berean bilduz. Texasen esklabutza bukatu zen eguna hartzen da gogoan, Estatu Batuetako lehen estatua hori egiten, 1865eko ekainaren 19an. Afroamerikarrek geroztik ospatzen dute haien eskubideen aldarrikapen gisa, eta zenbait estatutan ere besta izan da, duela bi urte jaiegun federala bilakatu zen arte, ehun eta hirurogeitabost urte beranduago.

Jatorrizko edukira joan

Kapitolioaren asaltoko testigantzak hasi dira. Eta orduan ikusi ez ziren irudiak azaltzen. Nonbait irudi asko ezkutatu egin zituzten, larriegiak zirelako, eta hiritarren arteko borrokak ekiditeko. Hesiari eusten ari zen emakumezko polizia batek kontatu du nola laban egiten zuen odol putzuetan. Indarkeria handia zen. Bazekiten Kapitolioa inguratzen zuen hesia eroriko zela, ezinezkoa zen eustea, oso guardia gutxi zeuden. Asaltoa atzeratzea zen kontua, denbora irabaztea, eraikin barruan zeuden pertsonek ihes egin zezaten. Erasotzaileek hartzen kontrako spraya, bai hartzen kontrakoa, erabili omen zuten bidea zabaltzeko. Jakin gabe hartz handia Etxe Zurian zegoela. Gero eta argiago baitago haren zerikusia gertatu zen guztian.

Jatorrizko edukira joan

Madrileko liburu azokara liburuak sinatzera joan bai, baina Durangokotik legez, zaku bete libururekin itzultzen naiz etxera. Klasikoen itzulpen berriek deitu didate arreta aurten, Odisea ala Genesiaren liburuaren itzulpenek. Azken hau, laiko batek egindako lehen itzulpena, gaur eguneko hizkeran. Liburua berriz itzultzean, jatorrizko iturrietara zuzenean joatean, deskubrimenduak egiten dira.

Jatorrizko edukira joan

Hegaztiak edo mitxeletak jarraitzen dituzten horiek bezala, New Yorken loreak bilatzen dituzten zaleak daude. Ez naiz mendigoizaleez ari, parkeetan ibiltzen direnei buruz ari naiz. Central Parken, Riversiden, Bronx eta Brooklyngo belardietan, udaberriarekin atera berri diren lore bitxiak aurkitu eta apuntatzen dituzte, eta bata besterekin partekatu ere bai informazioa, sarean. Azaleak, jazintoak, ereinotza, denetarik. Ikusgarriena, sasoi honetan, tulipana da, kolore guztietan lehertzen baitira, bazter guztietan.

Jatorrizko edukira joan

Eskolako delegatua hautatu behar dute New Yorkeko bigarren hezkuntzako eskola publikoan. Ane hauteskundeetara aurkeztu da. Ez da hautagai bakarra. Nahiz eta 11 urte izan, ikasleak animatu egiten dira hemen eskolako kontuetan parte hartzera. Gurasoek ere bultzatu egiten dituzte, izan ere, espedientean, notez gain, gisa horretako kontuak ere jasotzen dira. Ez da soilik ikasle ona izatea, komunitatearentzat lan egitea ere estimatzen da, parte-hartzailea izatea.

Jatorrizko edukira joan

Abortatzeko eskubidearen aldeko mobilizazioak gero eta gehiago dira Estatu Batuetan. Gorena eskubidea babesten duen legea bertan behera uzteko erabakia hartzeko zorian dagoela esaten da, hori dio behintzat filtratu den informazioak. Horrela gertatuz gero, hirurogeita hamar urte atzera egingo genuke, eta abortatzeko eskubidea estatuen esku geratuko litzateke, ez luke babes federala izango. Protesta hasi baino besterik ez da egin, eta ematen du asko haziko dela, azaroan dauden parlamentuko hauteskundeak baldintzatzeraino.

Jatorrizko edukira joan

Columbia Unibertsitateko Butler liburutegi erraldoian badaude bazter ezkutuak. Hogeita lau orduz dago zabalik, eta esaten dute erraza dela hango geletan zehar galtzea, irakurtzen, besaulkietan eserita, solasean ala maitasun enkontru debekatuetan. Badago bazter berezi bat seigarren solairuan. Nire gogokoena da. Hantxe dago literatura konbaratua maite dutenen atala. Eta gela txiki batean, Edward W. Said pentsalari palestinarraren liburuekin osatutako gela. Ganbara hartan, Saiden liburutegiko aleak daude jarrita apalategietan. Norberak jakin lezake ze liburu gorde zituen, zein zituen maiteen. Jakina, liburuak ordenatuta daude, baina ez dago jakiterik hori Butler liburutegiko langileek egin duten ala horrelaxe zuen atondua berak ere.

Jatorrizko edukira joan

Ramadanaren bukaera eguna dela eta, gaur jai dute umeek eskolan. New Yorkeko eskola egutegian erlijio guztiak hartzen dituzte kontuan, eta badaude jai kristauak baina baita ere judu edo musulmanenak. Ekialde urruneko urte berri eguna ere ospatzen da, eta 1492tik aurrera konkistatutako herriena, urriaren 12an. Martin Luther King-en eguna ere bada, afroamerikarrei keinu eginez. Gizatalde bakoitzak du gutxi gora behera haren eguna.

Jatorrizko edukira joan

Tennessee aldean dagoen Sewanee izeneko unibertsitatera gonbidatu ninduen David Colbert irakasleak. Bertan dago Tennessee Williams antzezlan idazlearen ondarearen zati bat, eta hura ikusteko aukera izan nuen. Paper gehienak, egia esan, Harvarden daude. Tennessek haiei eman zien artxibategiko zati handiena.

Jatorrizko edukira joan