Kategoria: Bertso jarriak

Doinua: Hil da Canovas

1. Orain lau urte, martxo aldean,
hala esan zidan senak:
“inprimakian idatz itzazu
izena ta abizenak”.
Nonbait, hau egin behar zuen bertso-
eskolan ibiltzen zenak,
eta kontatu nahi ditut bertan
bildutako bizipenak,
zer sentitzen den jakin dezan hau
inoiz bizi ez duenak.

2. Urte osoan hamar eguntxo
hauen zain egoten gara,
amesten dugu eta burbuila
honi darion patxada.
Eta iritsi ohi direnean,
itxarondako erara,
urte oso bat ikusi gabe
bihurtu liteke traba,
baina berriro elkartu eta
dena lehengo berdina da.

3. Leku honetan bazaude hainbat
izaten dira sintomak:
pultserak, krema usaina edo
begi-zuloak kristonak.
“Atzo gauean”-ekin hasi ohi
diren “muxu_eman zionat”,
edo eta behin atzean utzi
badituzu hango hormak,
ingurukoek ulertuko ez
dituzten hitz eta bromak.

4. Behin otordua bukatuz gero
lanordua iritsi da,
eta nahiz beti ez den izaten
polita alternatiba,
zoragarria ez al da nola
aldatzen den perspektiba?
Nola gainezka izaten dugun
bertan iniziatiba,
ontzietako zikinak ere
gustora garbitzen dira.

5. Goxotasuna ta besarkada
izaten delako dana,
dena delako “behar baduzu
jo ezazu niregana”.
Nahiz ta resaka emozionalak
gero_ematen didan lana,
bera_izaten da sarri, sentitzen
badut gehiegizko zama,
barruko ondo_ez dakidan zera
indarberritzen didana.

6. Niretzat horren direnez gauza
eder eta perfektuak,
kontatu ditut hamar egunok
gordetako sekretuak.
Uste baduzu ez ditudala
esan gauza konkretuak,
barka, hitzotan noski egongo
direla zer hobetuak,
nik ere_ezin dut ta azaldu
zer diren bertso_udalekuak.

Jatorrizko edukira joan

2004an hasi zen bertso eskolan Xabi Igoa (Aramaio, 1992), 12 urte zituela. Bi bider izan da Arabako Bertsolari Txapelketako finalista: 2015ean eta 2017an. Kuadrila Arteko Txapelketari dagokionez, 2010ekoa eta 2018koa irabazi zituen, Aramaioko taldearekin.

Doinua: Alduderi begira

Eguzkia atera
baino lehen paretik
traktoreak osatu
dezaken kaletik,
burniz orrazten naute
nire azaletik,
jende artera berriz
azaldu aurretik.

Hiru running zaletu,
bi txakur katean,
eta hamabost kaio
ur-hare tartean.
Goiza nigan hasten da
beste behin bakean,
lehenengo sonbrilak
zulatu artean…

Ostean jausten zaizkit
sobera daudenak:
toallen hari puntak,
nahi ez diren kremak,
eta bokatak xerra
enpanatuenak,
gustura biltzen ditut
hauen apur denak.

Zenbat sartu liteken
zuloen kabidan…
(nola dena estaltzen
ederto dakidan)
Mesede bat daudenei
tabako desiran:
zuen zigarrokinik
ez itzali nigan.

Hareetara pote
pala ta rastrela,
Sukia, Amenabar…
balira bezela…
Umeek gehienetan
jakin dena dela,
ikusten dutenetik
ikasten dutela.

Izar formako molde
hatz ta eskuare
bilakatuz aurretik
zena soilik hare
kutsu efimeroko
kostako ondare,
bihar desagertuko
dela jakin gabe.

Hona eguneroko
bat konpasatua.
Behin jende uholdeak
hau arrasatua,
bilakatzen naiz haize
hotzek lisatua
maitaleentzat ohe
inprobisatua.

Jatorrizko edukira joan

Aitor Etxebarriazarraga. Gernika-Lumon jaio zen 1993an. Fisikaria da, eta irakasle aritzen da Lilibertso bertso eskolan. Bizkaiko Bertsolari Txapelketan 2018an parte hartu zuen lehenengoz eta 2021ean finalista izan zen. 2022ko txapelketa nagusian, finalaurrekoetara iritsi zen.

Negarra zugan ihintza bezala
Guggenheim eta Urdaibai

Doinua: Loriak udan intza bezala

1
Jaio orduko lehen arnasa eman zidan biosferak
herrian hasi ta itsasora luzatzen ziren osterak
padura horren erdigunetik oroitzen nabil bezperak,
biotz guzia banatutzen zait, alango gauza triste bat.

2
Munduan leku gutxi egongo da zu baino museoago
baina hala ere baten bat zutaz aberastekotan dago.
Eskerrak elkar ukitzen garen erretratutik harago
zu ikusiak konsolatu nau, triste neguen lenago.

3
Guggenheimaren bina museo Muruetan ta Gernikan,
(euskal) kultura babestu ezinik zebiltzatenak praktikan
sartuko omen dute herria bestelako dinamikan
agian izan laiteke bañon ez det sinesten danikan.

4
Mokozabalak eskualdean gelditzen du hegaldia
gune babestu baten hartzeko jana eta edaria,
gurean bada mokozabal bat aski harrapakaria
zu ziñaden arbola artantxen egingo luke kabia.

5
Erdiguneak turistentzako ez zuen nahiko balio
orain barruak ere saltzea komeni zaigula dio,
baina herriak ez ditu behar horrenbeste gomendio
beti negarra dariokela zu zeralako medio.

6
Biosfera bat sakrifikatu emateko mundu bira
printzipioak aldatzen dira beltzetik eta zurira,
gure arima saldua doa odolgaltzen kantaurira
ori gertatu baño lenago izazu nitaz kupira.

Jatorrizko edukira joan

Afaria irentsi dut
hasi eta buka
zaintzen zebilen aitak
hala behartuta.
Komunean sartu naiz
YouTube piztuta
(ondoren datorrena
nahi nuke ezkuta):
Lehoi baten ahoan
buruan sartuta
fede berri batean
belaunikatuta
lehoi baten ahoan
buruan sartuta
zerbait beharko nuen
sakrifikatu ta…

Jatorrizko edukira joan

Durangon bada, Alde Zaharrean,
nork nola egina ote?
pintadatzar bat, guztion bistan,
pintxopotez pintxopote,
mozkorren batzuk txiz-parrastadak
egin izan dizkiote,
baina kritikak irainik gabe
egin baitakizkioke,
gibel-asmorik bako bertsoak
ipini nahi nizkioke.

Jatorrizko edukira joan

Bulto bat bular tartean
sentitu dut dutxapean
nire burua galduta dago
zalantza artean.
Ta medikura joatean
erantzun baten eskean
nola aldatu leiken bizitza
segundo batean.

Jatorrizko edukira joan

1
Nondik norakoa da
egun mesfidantza?
Nor sinetsi? Zergatik
Zergatik sinetsi? Nor?
Zerk du egi antza?
Galderek jo nahi duten
arren egirantza,
jabetza baten jabe
jabe baten jabetza
al da egiantza?

2
Jabeak omen ditu
hain zaindurik biak:
aukerarako dudak,
dudarako aukerak
aurretik itxiak.
Hemen ez du agintzen
aurrez iritsiak,
gu zerekiko gauzka,
zerekiko dauzkagu
aurreiritziak?

Jatorrizko edukira joan

WAFAA
7 urte beteta
ume denen nahia,
bada udan kanpora
joateko garaia.
Nire helmuga antza
deitzen da Bizkaia,
Ahmed nola izan zen
zure lehen bidaia?

AHMED
Wafaa izango duzu
beldur beste duda,
nik ere izan nuen
Bizkaia helmuga,
eta hango areak
gertu dauka ura…
baietz hondartzan pasa
bizitzako uda!

Jatorrizko edukira joan

1
Luzeak, motzak edo zabalak

maiz mitoz elikatuak

onak, eskasak, finak ta gorrak
guztiak delikatuak

ageriko nahiz ilepekoak,
piercing-ez murtxikatuak…
S
onatuetan sonatuenak

belarri musikatuak

2
Suge txistu fin hozkalaria

edo erlauntza burrunba

ekaitz aldiko haize soinu ta,

pitido, zunbido, zunba.

Edozelango Lekeitioak

ta beste hainbat oihartzun-da

Ze ezberdina dena kanpotik

edo barrutik entzunda

Jatorrizko edukira joan

Gazte bizitza baten
Erpinak edo ertzak
Ukitzea zail da ta
Nola elkartu piezak?
Hausnarketa saiakera
Egin nahiean behintzat
Nola lana eman didan
Gai bat eduki ezak
Bertsoak jarri ditut
Niretik ta niretzat
Nahi duenak har ditzala
Bere buruarentzat

Sustoa hartu ohi da
Kolpez handitzearren
Denbora pasatzeak
Nola hori dakarren
Adin muga bilakatu
Ahala hogeigarren
Mundua jateko pronto
haren kanpo ta barren
Dena bizi nahi duzu
Hobekien, azkarren
Hori nola egin inork
Erran ez dizun arren

Jatorrizko edukira joan