Kategoria: Argiaren podcastak

Fraternités Ouvrières Belgikako baratze obreroaren sortzailea da Gilbert Cardon, bere emaztearekin batera eraiki zuen proiektua 70eko hamarkadan. 2020ko azaroan hil berri da Cardon eta Pello Zubiriak bere esanak ekarri dizkigu aste honetan. Sindikalista ohiaren proiektua hiri-baratze batetik harago doa, permakultura oinarri, denok ondo jatea du helburu, naturari ere jaten emanaz, eta ahalik eta lan gutxien eginaz.

Jatorrizko edukira joan

Black Friday-rik ez litzateke bezperan ez balitz amerikarrek ospatzen duten Thanksgiving edo Esker Emate Egunik. Kapitalismoak bizirauteko ezinbestekoa duen muturreko kontsumoaren egun horri begiratzeaz gain, bezperakoari ere so egitea inportantea da. Ofizialki kolonoen eta amerindiarren arteko senidetasuna markatzeko unea baldin bada, errealitatean, bertako autoktonoen genozidioaren adibide historikoa dugu. Historia horren berri ematen dabiltza autoktonoak, Esker Emate Eguna 1970az geroztik Doluaren Eguna izendaturik. Europar zuri gisa ezagutu beharreko historia.

Jatorrizko edukira joan

Koronabirusaren lehen olatuaren erdian ginela, hitz ederrak entzun ziren G20-ko Finantza ministroen zein Nazioarteko Diru Funtsaren partetik: Hegoaldeko herri pobreak laguntzea ezinbestekoa omen zitzaien eta horretarako zorraren ordainketa une batez gelditzea onarturik zuten. Baina horrek ez du ezeztatzea erran nahi eta azken lau hamarkadetan handituz doan zorrak emendatzen segitzea da arriskua. Zorraren zurrunbiloari, baita hau kontrolatzen dabiltzan eragile boteretsuei ere so jarri gara, egoera ulertu nahian. Ondorioa argia da: benetan pobreziatik atera nahi badituzte, zorrak ezeztatzea onartu beharko dute.

Jatorrizko edukira joan

Telelana lan-antolaketa berri bihurturik da langile askorentzat. Koronabirusak hala beharturik, azken urteetan helburu zutena egunetik biharamunera errealitate bihurtu zaie numerikoaren sektoreko oligarkei. Jendea etxetik dabil lanean, internet bidez. AEBetako Silicon Valleyn kokaturiko enpresa horien errealitateari so egitea komeni da, irudikatzeko biharko orokortu nahi luketen antolaketa eta harremantzea. “Internet hil ala bizikoa bihurtu zaigu egunetik biharamunera” diote pozik. Bizirik bagaude ere, ezberdintasun sozialak eta prekaritatea areagotzen dituen antolaketa berri batean gaude, ordea.

Jatorrizko edukira joan

1960-1970tik hona, jende zaharrenek kexuz ohartarazten zuten arren “jada ez da lehengo elurterik”, ekonomiak, modak eta are pedagogiak ere aho batez erabaki zuten eskiatzea oinarrizko eskubide bihurtu behar zela, ia obligazio. Klimaren aldaketak ez du errukirik, ordea, eta mendietan ugaritu dira erabili ezinagatik porrot egindako eski estazioak. Boluntarioak ari dira hilotz horien hondarrak eraisten eta berrerabiltzera ez bada birziklatzera eramaten.

Jatorrizko edukira joan

Galizian madarikaziorik larrienetakoa omen da: “Que nunca saude tenhas e nunca poidas morrer” (Osasuna galduko al duk betiko eta sekula hiltzerik lortu ez!). Arimen egunera hurbildu ahala akordatzen gara bizirik jarraitu nahi arren hildako jendeez; gutxiago, hiltzeko desiratzen egonda bizirautera kondenatuez. Legeek eutanasia legeztatu eta bizi ezin denari suizidioan laguntzea despenalizatu arte itxaron? Eta bestela, nork bere biziaren amaiera bere esku nola hartu?

Jatorrizko edukira joan

Giroa berotuz eta polarizatuz doa azaroaren 3an eginen dituzten AEBetako presidentetzarako bozketak hurbildu arau. Plaza harturik dute supremazista zuriek: izan koronabirusaren kontrako neurrien aurka mobilizatzen direnen artean, Black Lives Matter mugimenduaren kontrako protestetan zein Donald Trumpi sostengua erakusteko elkarretaratzeetan. Zurien nagusitasunaren aldarria ez da fenomeno berria amerikarren artean. AEBen oinarrian dago jendartearen antolaketa arrazista hau eta beti egon da –batzuetan begi-bistan, besteetan diskretuago–. Kontua da Trumpek askatu eta hauspotu duela ikuspegia.

Jatorrizko edukira joan

Oihanak atzeraka ari dira mundu osoan. Oso-osoan? Ez, badira txoko batzuk non zuhaitzak ugaritzen ari diren haiekiko harremana aldatu duten baserritarren lanari esker. Hauek ikasi behar izan dute arbolak ez direla laboreen etsaiak, zuhaitz eta zuhaixken esku dagoela lurzoruaren eta biodibertsitatearen oparotasuna hein handi batean eta –barneratzen are zailagoa– gizakia basotik ere elika daitekeela. Ikasi baino, mende luzez ahantzarazitakoa berrikasi.

Jatorrizko edukira joan

Itsas-ontziek belztu dute aurtengo uda-giroa: Wakashio izenekoak marea beltza eragin zuen Maurizio uhartean eta Rhosus-ek Beirut hiriburua xehatu zuen. Nola ez, kalte ekologiko, ekonomiko eta sozial ikaragarriak ondorioztatuz bat ala bestean. Itsas-ontziek eragin hondamendien zerrenda luzatuz doa eta neurri politikorik hartzen ez bada, argi da luzatzen segituko duela: diru-goseak bideraturiko itsas-garraioa “araugabeturik” delako. Europan agian arriskutik kanpo gaude, europar legedia zorroztuz joan delako. Baina legedi hau saihestuz, Hego hemisferioan dabiltza“zakorrontzi” izendaturiko ontziak.

Jatorrizko edukira joan

Europan AEBei buruz dugun iruditegian ez dira sartzen nekazari beltzak, ez gaur egungoak, ez eta iraganekoak ere. Baina atzera begira jartzen bagara, zehazki esklabotza garaira, ulertu dezakegu nola lapurtu zaien beltzei euren jatorri baserritarra eta lurrarekin zuten lotura. Pello Zubiriarekin aritu gara kontu hauetaz guztietaz.

Jatorrizko edukira joan